Stappe neem

Stappe neem. Grafika: DWV

Stappe neem

.

My lyf,

dink die volstruis,

sal ek van hier tot daar

kan bring,

deur een voet voor die ander

te sit;

maar ek moet dit dóén.

.

Deur my vier voete

stil soos ’n dooie vuur

te beweeg

oor die krakerigheid

van dooie blare,

gaan ek naby daardie tarentaal kom,

dink die tierboskat.

Dan gaan ek hom eet.

.

So vinnig flits my vier bene,

jy kan dit amper nie sien nie,

skiet ek by die skuiling in,

dink die veldmuis,

en luister na sy trillende hart.

.

My lyf,

dink ek,

sal ek van hier tot daar

kan bring,

deur een voet voor die ander te sit;

maar ek moet dit dóén.

.

Wil ek?

Dit is so veilig hier.

Maar ek moet.

Voete kan ’n rukkie staan

maar kan nooit

ophou loop nie.

Ek sien haar nie

Thomson, Winifred Hope; Medusa; National Trust, Dorneywood; http://www.artuk.org/artworks/medusa-218150

Ek sien haar nie

.

Verteller

.

My kop

is ’n glasbol.

In die oggendlig

kan jy sien wat binne aangaan.

Ek self kan nie my kop sien nie,

my oë sit in my kop.

.

Vertel my wat jy sien

aangaan in my kop.

.

Leser

.

Wolke wat haastig

agter mekaar aanhardloop,

besig om in die haastigheid

’n hemp, ’n bloes, ’n trui aan te trek.

.

Nou ’n ratel

wat in die paadjie afdraf,

snuiwend na die reuk van heuning.

Hy het pas ’n gesprek gehad

oor die syn

met ’n brulpadda

wat niks gesê het nie,

net gelyk het 

of hy die wiskunde

van bestaan verstaan.

Dalk het hy.

.

Verteller

.

Kan jy sin maak

uit hierdie dinge?

.

Leser

.

Ek dink ek kan,

as ek dit versigtig uitsmeer

op ’n mikroskoop se glasplaatjie

en dit met ’n supervermoënde

oog bekyk.

.

Verteller

.

En jou gevolgtrekking?

.

Leser

.

Nog geen gevolgtrekking nie.

Ek is nog besig om te lees.

Daar is ’n medusa in jou kop

met gecoifurede hare

en film-gehalte grimering.

Skrik jy vir haar?

.

Verteller

.

Ek weet van die dodelike oë

van Medusa.

Maar ek is nie bang vir haar nie,

ek kan haar nie sien nie.

In hierdie boom – Jacques Roubaud

Prayer for African Zen. Olie op doek. Peter van Straten

In hierdie boom

Kom slaap in hierdie boom, in hierdie boom.

Stoot die aarde terug in hierdie boom, in hierdie boom.

Skep die aarde in hierdie boom, in hierdie boom.

Vergeet die nag in hierdie boom, in hierdie boom.

Bou die bene op in hierdie boom, in hierdie boom.

Vermy die stof in hierdie boom, in hierdie boom.

Sny  die lig af in hierdie boom, in hierdie boom.

Vul die oogkaste in hiedie boom, in hierdie boom.

Skryf, skryf jouself aan die lewe in hierdie boom.

Uit Frans vertaal deur De Waal Venter

Dans cet arbre

Jacques Roubaud

Descends et dors dans cet arbre, dans cet arbre.
Repousse la terre dans cet arbre, dans cet arbre.
Ecope la terre dans cet arbre, dans cet arbre.
Désinvente le noir dans cet arbre, dans cet arbre.
Reconstruis des jambes dans cet arbre, dans cet arbre.
Décline les poussières dans cet arbre, dans cet arbre.
Coupe la lumière dans cet arbre, dans cet arbre.
Emplis les orbites dans cet arbre, dans cet arbre.
Ecris, écris toi vivante dans cet arbre.

Skrif

Skrif

.

Inkstrepies, kort en lank,

horisontaal, skuins, gekrul,

kolletjies

vertel vir jou

van die houtbank langs die see,

die horison

waar lug en see

onseker word van hulleself.

Leë oesterskulpe

met binekante oorstelpend kleurryk,

tempels versier deur surrealitiese skilders;

korreltjies fyn sand,

nageslag van oertydse rotse.

Strepies ink op papier

laat jou verstaan

hoe dit voel

as die son roerloos op jou hand lê,

’n arts wat objektief,

sonder vooroordeel,

jou pols bevoel.

Jy verstaan dat dit lyk

of die see onophoudelik,

skynbaar tevergeefs, probeer

om die land te beset, brander

na onsuksesvolle brander;

maar dit is nie waar nie –

die see probeer nie.

.

Merkies van die skrif

waarna jy kyk,

word hefboompies in jou denke

wat jou ’n wêreld

om jou laat skep.

Der

Der. Grafika: DWV

Der

.

Dag der dae

is dit vandag.

Want ek lewe daarin.

Ek lewe nie in gister nie

en ook nie in môre nie.

In vandag

lewe ek her en der,

van asemhaling tot asemhaling,

van hier op my stoel

tot daar op die strand.

Ek leef in der waarheid

en in der daad.

Al voel ek hoe die nou

begin verrimpel,

leef ek in der tyd

derwaarts,

altyd vooruit,

altyd nuut.

Netnou wag om geleef te word

waarin ek miskien sal ontdek

wat der beteken.

Bepeinsinge van ‘n filosoof sonder opleiding

Bepeinsinge van ‘n filosoof sonder opleiding

.

As atome dan so klein is,

hoekom is olifante so groot?

.

As atome opraak,

sal nuwe olifante 

nog gemaak kan word?

Waar kan mens

standaard atome koop

in ’n supermark?

Wat kos hulle per kilogram?

.

O, maar party 

is seker duurder as ander;

goud-atome kos seker meer

as hout-atome,

of kry mens nie meer

hout-atome nie?

.

Wat my verbaas,

is dat ’n meisie so mooi

gemaak kan word van daardie ronde korrels

van atome.

Ek kan dit amper nie glo nie.

.

Daardie neusie

so eiegeregtig bokant

die grasieuse lippe

van die meisie wat oor patrone praat

op materiale wat sy lappe noem.

.

Alles gemaak van atome,

die een hou vas aan die ander,

op hulle rûe ry weer ander

en hulle 

ry op ’n ander klomp –

en daar het die meisie

se pruimbruin hare

wat lig roer in die wind.

.

Wind,

is dit ook atome?

Alles is darem nie

atome nie,

besef ek nou met verligting:

my woorde is nie atome nie,

net stukkies inligting

wat gesamentlik ’n groot klomp sin maak:

olifant.

Indeling van alles

Filosoof – Olie op doek: Giovanni Battista Langetti

Indeling van alles

.

My dinktuig

is vanoggend ietwat traag,

besef die filosoof

in sy bed

terwyl hy met skrefiesoë kyk

na die vroeë oggendlig

wat buitekant teen die venster leun.

.

Een van sy hane

het gekraai

en hom die laaste hupstoot

uit sy slaap gegee.

.

Theokritos, mompel hy,

dit is my naam.

.

Goed, dit is ’n begin.

Hy vat aan sy kop

wat ietwat pynlik klop.

My dinktuig

het koel wyn van Neapolis gekry

as brandstof,

te veel dalk?

.

Theokritos kyk na sy tone.

Sy dinktuig kom nou stadig aan die gang.

Vyf.

Aan elke voet.

Tien tesame.

. 

Wat gebeur as ek tien

indeel in tien?

.

Sy dinktuig gaan in ’n hoër versnelling.

.

Dan skrik Theokritos terug:

Een!

Net een!

Net een toon!

.

Nee.

Dit is beter

om nie een gedagte 

in ’n ander in te deel nie.

.

As jy alles

in alles indeel,

sit jy naderhand met net Een Groot Een.

.

Mono, mompel Theokritos.

Mono Theo.

Kimpvarkie – Jacques Roubaud

Krimpvarkie!

.

Hy skuil in die waterkers

die bos die borselhare

pienk tong! pienk boud!

krimpvarkie! krimpvarkie!

.

Fynproewer van calisson

van room, van drop

in die dou gly hy verby

krimpvarkie! krimpvarkie!

.

Hy is nie bang vir die muis

wat in sy laai slaap nie

hy is ook nie bang vir die maan nie

.

ook nie, weens sy steekpenne

vir die stekelbos nie

maar sy swaar gewig hinder hom

.

Krimpvarkie! krimpvarkie!

Ons kry swaar! Ons kry swaar!

Uit Frans vertaal deur De Waal Venter

Die lyster

Lyster

La Grive

Jacques Roubaud

Quand s’achève le mois d’octobre
quand les vendanges sont passées
quand les vignes rouges blessées
par l’automne saignent sombres

in, les animaux de tout le monde, Seghers jeunesse, 2004

.

Die lyster

.

Wanneer Oktobermaand verby is

wanneer die oes ingehaal is

wanneer die rooi wingerde, gewond

deur die herfs, donker bloei

.

wanneer die sipresse in swart skadu’s

hoog op die steil heuwels

worstel teen die stormwind

sien ons die kalm klein lyster

.

sit in die wingerd onder die blare

met haar mandjie druiwe

waaraan sy met haar slim snawel pik

.

muskate, granches, korrel na korrel

eet sy tot sy in die stof

rol, gelukkig en dronk.